Op woensdag 24 februari organiseerde het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) een bijeenkomst voor, door en met burgerwetenschappers die zelf meten in hun leefomgeving. Door de coronamaatregelen vond de avond noodgedwongen online plaats, maar hierdoor konden juist veel mensen deelnemen uit alle regio’s van Nederland. Uiteindelijk logden 108 deelnemers in. Zij luisterden naar presentaties van verschillende burgerwetenschappers en meetinitiatieven in het land. Ook waren er presentaties over nieuwe ontwikkelingen binnen het programma Samen Meten.  

figuur wordcloud Samen meten plaatsnaam deelnemers webinar 24 feb 2021

Wordcloud met plaatsnamen van de deelnemers

 

Plenair programma Samen Meten

De bijeenkomst begon met een kort welkom, een toelichting op het programma en een korte inventarisatie van de deelnemers. De meerderheid van de deelnemers zijn burgerwetenschappers afkomstig uit het hele land. Zij zijn aangesloten bij zowel lang lopende meetinitiatieven als recente of toekomstige meetprojecten. Maar ook RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) collega’s vanuit verschillende afdelingen waren aangesloten om mee te luisteren. 

Wordcloud met meetinitiatieven waar de deelnemers aan meedoen.

Het eerste deel van de avond bestond uit een plenaire sessie waarin aandacht was voor nieuwe ontwikkelingen binnen het Samen Meten programma. Zo was er aandacht voor de kalibratie van de (fijnstof) sensormetingen en hoe deze te combineren zijn met referentiemetingen en modellen. Vervolgens was er een visuele tour langs het vernieuwde dataportaal. Zo kun je nu bijvoorbeeld zien hoe goed een bepaalde sensor presteert (de ‘plausibiliteit). Ook is het makkelijker gemaakt om verschillende type sensormetingen te vinden. De plenaire sessie werd afgesloten met een demo van de Samen Analyseren Tool. Voor heel Nederland kun je nu gegevens van de fijnstof sensormetingen uit het Samen Meten dataportaal inlezen in de tool, en kun je zelf aan de slag met de analyse van de sensoren in jouw meetproject of gemeente. Van het plenaire deel zijn filmpjes en slides beschikbaar, de slides vind je onderaan deze pagina.

Ruimte voor vragen

Naar aanleiding van de verschillende presentaties werden interessante vragen gesteld. Vanwege het aantal deelnemers gebeurde dit via de chat. Zo waren er in de plenaire sessie vragen over het opnemen van NO2 data in de Samen Analyseren Tool en over de kalibratie van sensormetingen. In principe kunnen we de NO2 data opnemen in de tool, maar het is nog even wachten op voldoende NO2 sensormetingen voordat er zinnige analyses kunnen worden gedaan. Informatie over de kalibratiemethode is terug te vinden op de website. Hier is binnenkort ook de broncode te zien voor wie meer details wil weten.  Daarnaast hebben we zoveel mogelijk van de vragen die zijn gesteld tijdens de presentaties en de afsluiting verzameld en van een reactie voorzien. Deze komen binnenkort beschikbaar op deze pagina.  

Meetinitiatieven aan het woord

Na het plenaire gedeelte verdeelden de deelnemers zich over twee deelsessies. Hier liet de techniek sommige deelnemers even in de steek. Gelukkig was dit relatief snel opgelost. In iedere deelsessie kwamen 4 burgerwetenschappers of meetinitiatieven aan het woord.

In deelsessie 1 lag de focus op ‘citizen science’: hoe geef je een meetproject vorm en hoe creëer je daarmee impact. Zo werd als eerste verteld over het meten van fijnstof rond (en samen met) een pluimveehouderij. De tweede spreker ging in op de ontwikkelingen binnen een technische meetcommunity die na het meten van hittestress en fijnstof zich nu gaat richten op het meten van geluid. Vervolgens was er aandacht voor het bewaken van de belangen van de zelf metende burger en deelde de nieuwe meet ‘community’ Meet je Stad! uit Utrecht haar ervaringen. Een leuke vraag ging over de tijdsbesteding die gemiddeld nodig is om een meet-community te trekken. Door verschillende deelnemers werd aangegeven dat dit toch minimaal 1 dag per week kost, soms verdeeld over verschillende mensen. De sessie eindigde met een mooie discussie hoe we wetenschap en kennis open kunnen delen en beter zichtbaar kunnen maken.

Deelsessie twee was meer technisch van karakter. Als eerste was er aandacht voor de technische aspecten die spelen bij het meten van geluid en het kalibreren van geluidsensoren. Daarnaast kwam het meten van fijnstof aan bod, met als doel houtrook in beeld te brengen. De derde spreker ging in op het nieuwe ontwerp van een fijnstofsensor met een zonnecel. Ten slotte werd een eerste verkennende analyse gedeeld op basis van sensormetingen van fijnstof in het Hollandse Luchten project.

De slides van de verschillende presentaties in de deelsessies vind je als PDF onderaan deze pagina. 

figuur Word cloud met onderwerpsuggesties voor volgende bijeenkomsten Webinar 24 feb 2021

Wordcloud met onderwerpsuggesties voor volgende bijeenkomsten.

Afsluiting en terugkoppeling

De avond werd plenair afgesloten met ruimte om vragen te stellen aan de verschillende sprekers. Via een mentimeter werd ook gevraagd naar de behoeften van de deelnemers wat betreft volgende Samen Meten bijeenkomsten. Uit de ‘word cloud’ hierboven blijkt dat vooral houtrook een thema is  waar men graag langer over wil doorpraten. Maar ook onderwerpen zoals NO2, geluid, water, artificiële intelligentie en regionale en Europese samenwerking op het gebied van sensormetingen werden genoemd. Wij gaan ons best doen om deze thema’s aan bod te laten komen in een volgende bijeenkomst. Hierin nemen we dan ook gelijk de tips mee over hoe de vervolgbijeenkomsten eruit kunnen zien. Dit wordt wel een uitdaging met zoveel geagendeerde thema’s en de voorkeur voor een combinatie van een online en fysieke bijeenkomst. De presentaties waren nu vrij kort en verschillende deelnemers geven aan liever wat vaker een bijeenkomst te hebben waar dan meer ruimte is voor verdieping.

Het ‘naborrelen’ aan verschillende online tafeltjes bleek een succes. Hierin werd in kleinere gezelschappen verder gepraat over de presentaties. Er werden discussies gevoerd over de positie van de burgerwetenschapper. Ook werden er nieuwe ideeën besproken voor de bronbepaling van geluid door meerdere sensoren of het inzetten van sensoren voor ecologische doeleinden zoals de registratie van vleermuizen.

We gaan aan de slag met een vervolg. We houden jullie op de hoogte en  hopen iedereen natuurlijk weer terug te zien bij een volgende Samen Meten bijeenkomst. 

Ten slotte bedanken wij de sprekers voor de presentaties en tijd die ze hierin gestoken hebben.

Als je nog vragen hebt kun je contact opnemen met Samen Meten via samenmeten@rivm.nl.