In het project ‘Burgermeetnetwerk Spoor America’ hebben inwoners van America (Noord-Limburg) een jaar lang geluid gemeten van treinen aan het spoor en bij hun woning. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) hielp de inwoners bij de metingen en deed aanvullend onderzoek om de overlast in kaart te brengen. Het project startte in het najaar van 2021 en de resultaten zijn gepresenteerd in 2024. Uit het onderzoek blijkt dat deze vorm van samenwerking een completer beeld geeft van de plaatselijke situatie. Het gaf bewoners ook vertrouwen in het onderzoek en de resultaten daarvan.

spoorwegovergang in de plaats America

Waarom?

Treinen op de spoorlijn Rotterdam-Venlo veroorzaken overlast bij de inwoners van America. De gemeente Horst aan de Maas, de inwoners en ProRail zijn al enkele jaren in gesprek om de overlast van geluid en trillingen te verminderen. Met dit project wilde het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) de betrokken partijen verder helpen in het gesprek over passende oplossingen. De vragen en de behoeftes van de inwoners staan centraal in het project, het onderzoek is samen vormgegeven.

Wat is het doel?

Het doel van het project was om in America samen met inwoners de ervaren hinder langs het spoor en de bijbehorende zorgen rond gezondheid en welzijn in kaart te brengen. Ook bouwde het RIVM met dit project kennis op over het opzetten en gebruiken van een burgermeetnetwerk in de lokale context.

Onderzoeksopzet: burgerwetenschap

Het RIVM heeft samen met bewoners het onderzoek vormgegeven en uitgevoerd. Met nauwkeurige en betaalbare geluidmeters zijn de geluidniveaus gemeten. Inwoners plaatsten 18 geluidmeters, op verschillende plekken in het dorp. Zowel vlakbij het spoor als wat verder weg. Dit bracht de geluidniveaus en variatie in kaart. De gegevens van deze meters waren in real-time te volgen op de RIVM-website Samen Meten.

Met de BelevingApp hebben de mensen die in de buurt van het spoor wonen zelf in kaart gebracht op welke manier zij de (acute) hinder door treinverkeer ervaren. Met een vragenlijst is onderzocht hoe een grotere groep inwoners van America over het algemeen aankijkt tegen hun leefomgeving.

geluidsensor

geluidmeter

Resultaten

Uit het onderzoek blijkt dat het treinverkeer een grote invloed heeft op de leefomgeving van de inwoners. Wel maakt het uit waar men in het dorp woont. Met name inwoners dicht bij het spoor worden vaak blootgesteld aan hard geluid van voorbijkomende treinen. Ook blijkt dat het aantal treinen dat per nacht langskomt sterk verschilt en de hinder daardoor onvoorspelbaar is.

Vragenlijst

Over het algemeen zijn de inwoners van het dorp tevreden met hun woning en leefomgeving. Ze beschouwen hun dorp als een groene en veilige plek waar mensen naar elkaar omkijken. Toch wordt hinder en slaapverstoring door het geluid van treinverkeer in het hele dorp ervaren. Voor mensen die dichtbij het spoor wonen wordt dit opvallend meer en ernstiger. Men is het er grotendeels over eens dat de overheid meer zou moeten doen aan de geluidsituatie. De verwachting dat een geluidwerende muur voor verbetering gaat zorgen verschilt.

Geluidmetingen

De geluidmeters hebben de bijdrage van treinen aan omgevingsgeluid nauwkeurig weergegeven en geven inzicht in de plaatselijke situatie. De metingen bevestigen dat het aantal treinen dat 's nachts langkomt sterk verschilt en dus onvoorspelbaar is. De treinen kunnen flinke geluidpieken veroorzaken. De geluidniveaus kwamen regelmatig boven de 70 decibel. Veel bewoners die aan de hoge geluidsniveaus worden blootgesteld ervaren hinder of slapen hierdoor minder goed.

Belevingsapp

De acute hinder door treinverkeer is onderzocht met de BelevingApp. Aan dit deel van het onderzoek deed  een kleine groep mensen mee.  Het was voor de deelnemers intensief om 4 keer per dag de hinder te (blijven) melden. Uit de resultaten blijkt dat er aanwijzingen zijn voor acute ernstige hinder door spoorverkeer.

Lees meer in het rapport Burgermeetnetwerk Spoor America - Geluidhinder door treinverkeer met citizen science in kaart gebracht

In samenwerking met: 
Gemeente Horst aan de Maas, Dorpsraad America, Werkgroep Spoor America

Meer informatie:
Voor vragen over het project mail naar samenmeten@rivm.nl.