Hollandse Luchten is een burgermeetnetwerk voor het meten van de leefomgeving in Noord-Holland. Van eind 2022 tot 2023 loopt een nieuwe meetperiode waarin er veel ruimte is voor eigen meetvragen van de bewoners en bijbehorende data-analyse. Hier Hollandse Luchten in anderhalve minuut!  

Afsluitende data-analysebijeenkomst in een van de meetgroepen.

Afsluitende data-analysebijeenkomst in een van de meetgroepen. Bron: Hollandse Luchten (Imme Ruarus) 

Insteek van Hollandse Luchten is: ‘Gaan waar de energie ligt’. Zo zijn er meetgroepen gestart in de regio IJmond, Zaanstad, Hilversum, Gooise Meren en de BEL-combinatie (Blaricum, Eemnes en Laren). In al deze gemeenten is er enthousiasme vanuit burgers en de gemeente om luchtkwaliteit te onderzoeken. Woon jij in een van deze regio’s? Dan ben je van harte uitgenodigd om mee te doen! 

Het project Hollandse Luchten wordt in opdracht van de provincie Noord-Holland uitgevoerd door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), Waag Futurelab, TNO, Smart City Haarlem en GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) Amsterdam. 

Het begin van Hollandse Luchten 

Hollandse Luchten is gestart in 2018 met een pilot waarin burgers zelf zogenaamde ‘HoLu kits’ bouwden en de meerwaarde van onderzoek met sensoren onderzochten. Destijds waren er drie meetgroepen: in de regio IJmond, Zaanstad, en Amsterdam Buiksloterham.  

Er is veel geleerd van deze pilot. Er zijn verschillende data-analysebijeenkomsten georganiseerd in Buiksloterham en de regio IJmond. Bewoners en data-experts hebben samen de data bekeken om meetvragen te beantwoorden. De data leiden tot voorzichtige resultaten, de bewoners hebben meer kennis over het effect van luchtverontreiniging op de gezondheid, en er is samenwerking tot stand gekomen met scholen en bedrijven. Wel is gebleken dat de sensoren voor stikstofdioxide gevoelig waren voor luchtvochtigheid en dat de HoLu’s na een of twee jaar mindere prestaties leverden. Bijvoorbeeld doordat de sensoren aangetast werden door vocht en zout.  

Het vervolg 

De geleerde lessen zijn meegenomen in het huidige vervolg van Hollandse Luchten. Nu wordt er bijvoorbeeld geen eigen sensor gebouwd, maar wordt er fijnstof gemeten met de Sodaq Air, ook wel bekend als Snuffelfietskastje. Ook zal stikstofdioxide worden gemeten met Palmesbuisjes in plaats van sensoren. Toch zal de karakteristieke vormgeving van de HoLu-kit niet helemaal uit beeld verdwijnen. De behuizing hiervan wordt gebruikt om de Sodaq Air te beschermen tegen regen als deze op een vaste plek hangt. Voorbeelden hiervan zijn te zien op het Samen Meten Forum

Voorbeeld van de HoLu kit behuizing die wordt hergebruikt

Voorbeeld van de HoLu kit behuizing die wordt hergebruikt. Bron: Samen Meten Forum 

Focus op data-analyse 

De focus ligt dit keer op het opzetten van onderzoek en het analyseren van de data. Hiervoor zijn er al een aantal bewonersbijeenkomsten geweest waarin burgers hun eigen meetvragen hebben opgesteld. Aan de hand daarvan wordt samen besloten waar de sensoren moeten worden opgehangen om de meetvraag te beantwoorden. Meetvragen gaan bijvoorbeeld over de relatie tussen specifieke gezondheidsklachten en de hoeveelheid fijnstof in de lucht, uitstoot van stikstofdioxide langs verschillende type wegen, en de luchtkwaliteit op kinderspeelplaatsen. 

Meetvragen worden opgesteld in een van de meetgroepen

Meetvragen worden opgesteld in een van de meetgroepen. Bron: Hollandse Luchten (Jimena Gauna) 

Ook scholen betrokken via GLOBE 

Verschillende scholen in de provincie Noord-Holland zijn onlangs GLOBE-projecten gestart waarin leerlingen zelf luchtkwaliteit meten en analyseren. Deze data is te combineren met data van Hollandse Luchten. Leerlingen zullen hun resultaten en aanbevelingen presenteren aan de gedeputeerde van de provincie Noord-Holland. 

Nieuwsgierig naar het vervolg van Hollandse Luchten? Neem dan eens een kijkje op de website van Hollandse Luchten.