Op 24 november 2021 was de SLA (Schone Lucht Akkoord) participatiesessie. Er was veel interesse voor de sessie, er namen ruim 130 mensen deel aan de online bijeenkomst. Het gezelschap was gevarieerd. Er waren medewerkers van gemeentes, provincies, overheidsinstanties zoals het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), de GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) en het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut), universiteiten, en veel burgerwetenschappers die vanuit hun meetinitiatief aansloten.
Ik ben hier namens:
Word cloud met de achtergrond van de deelnemers
Presentatie Samen Meten van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)
Het RIVM ging van start met een presentatie over hoe we via het Samen Meten programma Citizen Science faciliteren. Het kennisportaal kwam aan bod, waar je veel informatie over zelf meten kunt vinden. Daarnaast werd het Samen Meten Forum uitgelicht, een ontmoetingsplek voor Citizen Scientists waar ze met elkaar in contact kunnen komen, informatie kunnen delen en vragen kunnen stellen. Uiteraard werd ook het dataportaal behandeld, de plek waar alle sensormetingen in Nederland real-time worden weergegeven. Tot slot kwamen de Samen Analyseren Tool en Maatregelentool aan bod. Met deze tools kun je respectievelijk de sensordata van jouw gemeente of project downloaden en analyseren, en op zoek naar maatregelen die je zelf kunt treffen om de luchtkwaliteit in jouw omgeving te verbeteren.
Met een Mentimeter werd gepeild waar de deelnemers behoefte aan hebben als het gaat om Citizen Science. Er blijkt bij zowel burgers als overheid veel behoefte aan contact. Ook willen burgers graag medeburgers bereiken, en werd de groep ‘jongeren’ vaak specifiek genoemd. Het doel van het contact is vaak het creëren van bewustwording, het delen van kennis of het voeren van dialoog. Ook om het contact tussen de overheid en de burger te verbeteren. Het is belangrijk dat de overheid het gesprek aangaat, bijvoorbeeld via een loket of vragenuurtje. Of bij het omzetten van de metingen naar maatregelen.
Uitkomsten van één van de vragen van de Mentimeter
Gastpresentaties
Er waren ook verschillende gastsprekers.
Provincie Zeeland
De Provincie Zeeland trapte af. Ze lieten zien hoe zij, met behulp van het SLA, jongeren actief betrekken bij het meten van luchtkwaliteit. Dit doen zij met het GLOBE scholen programma. Via dit programma werkt de provincie ook samen met andere organisaties door bijvoorbeeld een gastles van de GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst)Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst of een excursie naar het RIVM te organiseren. In het project worden ook snuffelfietsen ingezet, die volgend jaar wijder worden verspreid in de provincie.
Samen Meten Meierijstad
Samen Meten Meierijstad nam het woord over. Dit meetinitiatief is opgezet vanuit bewoners, in samenwerking met de lokale politiek. Het initiatief begon met een aantal sensoren, maar ondertussen zijn er al 130 sensoren actief in de regio. In de presentatie vertelden ze hoe ze dit hebben aangepakt, en ook waarom ze zijn begonnen. Ze hopen met dit meetinitiatief bewustwording van het eigen gedrag te creëren, en daarmee wellicht ook verandering in het gedrag van medeburgers in gang te zetten.
De Luchtclub
De Gemeente Rotterdam presenteerde het project de Luchtclub. In dit project zijn 600 sensoren verdeeld over de 14 wijkgebieden van Rotterdam. Aanleiding voor dit project was onder andere dat er onvoldoende vertrouwen in de officiële meetstations in de stad was. Met de Luchtclub wil de gemeente de bewoners informeren over de lokale luchtkwaliteit en bewustwording over eigen gedrag van inwoners en de gemeente te creëren. Uiteindelijk wil de gemeente de sensormetingen gaan vergelijken met de officiële metingen in de stad, en worden er meer, specifieke onderzoeksvragen uitgewerkt in samenwerking met de deelnemers.
Provincie Zuid-Holland
Tot slot kwam Sara Spaargaren, de community manager van de meetinitiatieven in de Provincie Zuid-Holland en moderator van het Samen Meten Forum, aan het woord. Zij verbindt de meetinitiatieven in de provincie met elkaar, maar ook met bijvoorbeeld de overheid en de omgevingsdiensten. Zij deelde haar geleerde lessen, gebaseerd op eerdere ervaringen. Hieruit blijkt dat verwachtingsmanagement cruciaal is, dat data een mooie manier vormt om de dialoog tussen overheid en burger te faciliteren en dat het SLA een goed aanknopingspunt kan zijn om luchtkwaliteit te agenderen bij bijvoorbeeld de gemeenteraad. Ten slotte, als je het SLA ondertekent, dan moet je daar ook iets mee doen!
Terugkoppeling
De gestelde vragen en geleverde input tijdens de sessie worden nog verwerkt. De deelnemers krijgen hier een verslag van toegestuurd. De opnames van de verschillende presentaties zijn te vinden op het Samen Meten Youtube kanaal, en de presentaties kunnen worden gedownload op de Samen Meten website.
Als je nog vragen hebt kun je contact opnemen met Samen Meten via samenmeten@rivm.nl.