Zelf meten

Resultaten

Resultaten in het kort: zie het nieuwsitem.

De resultaten zijn gepresenteerd op The Things Conference 2018. De Engelstalige presentatie vindt u hier.

Eerste resultaten (direct na Oud en Nieuw)

De sensoren van zowel het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) als van alle andere betrokken partijen deden het allemaal goed, net als de verschillende achterliggende communicatie- en verwerkingssystemen.

In de weergave op de kaart groeiden de vuurwerkbollen kort na middernacht snel.

In de metingen was zowel een aanloop naar middernacht te zien, als een duidelijke piek. Hieronder de resultaten van de metingen, in microgram per kubieke meter (ug/m3)  van de via het RIVM gedistribueerde sensoren. 

Verschillende sensoren liepen tegen de grens van 1000 ug/m3 aan, de meeste concentraties vielen echter tussen 100 en 600 ug/m3. De hoge concentraties namen vervolgens snel af door de stevige wind. Rond 02:00 waren de meeste concentraties weer op het niveau van de avond ervoor.

Uitgesplitst naar regio/stad waren de resultaten als volgt:

Amersfoort

Amsterdam

Utrecht

Grubbenvorst/Venlo

Apeldoorn

De in Apeldoorn gebruikte Sharp sensoren lieten wel pieken zien rond de jaarwisseling, maar geen echt concentratieverloop.

Binnenkort zullen meer en uitgebreide analyses worden gemaakt en gepubliceerd. 

Het project

Wat doen we?

Bij de jaarwisseling van 2016/2017 hebben vrijwilligers samen met het RIVM op circa 80 locaties het effect van vuurwerk op de stofconcentraties gemeten. De gebruikte goedkope sensoren die het RIVM beschikbaar stelde, bleken goed in staat om deze piek te registreren. De komende jaarwisseling maken we weer gebruik van de verhoogde concentratie van fijn stof om tijdens het afsteken van vuurwerk sensoren te testen. Ook experimenteren we met het delen van meetgegevens door burgers op het dataportaal samenmeten.rivm.nl. Iedereen die zelf fijn stof meet, kan meedoen met het experiment. Althans, als het lukt de meetgegevens te delen op het portaal. Dat kan dit jaar voor het eerst ook door middel van LoRa.

Voor het meten van fijn stof van vuurwerk kunnen verschillende goedkope sensoren (< 20 EURO) worden gebruikt. Voor twee van die sensoren, de Nova SDS011 en de Shinyei PPD42,  heeft het RIVM samen met The Things Network aansluitschema’s gemaakt, inclusief software om ze vanaf een ESP of Arduino uit te lezen.  Info over de Shinyei sensor staat op op de Github pagina van Samen Meten.  De software voor SDS011 staat op deze website. Ook wordt de vorm van het via LoRa door te geven datapakket gespecificeerd.

Mensen  die nog een sensor van vorig jaar hebben, de Shinyei PPD42N, kunnen deze aan het RIVM sturen. Dan krijgen ze een versie van de nieuwe software erop terug. Stuur de sensoren (alleen het pakketje met de sensor/ESP, dus geen voeding of kabel) aan: “Secretariaat MIL,  RIVM, Postbus 1, 3720 BA Bilthoven” en vergeet niet het retouradres te vermelden. Wil je de software zelf updaten, kijk dan op de Github pagina van Samen Meten.

Heb je zelf geen sensor en wil je het verloop van het vuurwerk wel volgen? Bekijk de visualisatie op samenmeten.rivm.nl/vuurwerk . Het RIVM levert of verkoopt geen sensorservice voor dit experiment.
Vragen over het experiment? Neem dan contact op via e-mail.

Weergave op de kaart

Op samenmeten.rivm.nl/vuurwerk kun je het verloop van het effect van het vuurwerk zien. Er worden vuurwerkbollen getoond en de grootte van de ontploffende vuurpijl op de kaart is een maat voor de fijnstofconcentratie ter plekke. Om de sensormetingen (met verschillende apparaten: Shinyei, Dylos, Nova, PMS, Sharp) onderling zo veel mogelijk vergelijkbaar te maken, kiezen we voor een relatieve maat. We presenteren de actuele gemeten waarde van de sensor relatief ten opzichte van de gemiddelde waarde over de afgelopen paar uur. Op deze wijze verwachten we de verhogingen tijdens de jaarovergang voor alle sensoren zo duidelijk mogelijk te zien. Een voorbeeld van de weergave wordt hieronder getoond. Het is de status van zaterdagmiddag, 30 december. Als een aangemelde sensor om een of andere reden even geen data geeft wordt een apart symbool getoond.
 

Eerste metingen

De meetresultaten van de door het RIVM verdeelde SDS011 sensoren zijn voor Amersfoort,  Amsterdam en Utrecht weergegeven in onderstaande figuur. De eenheid is microgram per kubieke meter (µg/m3).

Van boven naar beneden zijn de resultaten van de sensoren in de drie steden voor PM10 weergegeven. Let wel: we weten nog niet echt hoe de resultaten van de SDS011 sensoren zich verhouden tot die van officiële metingen. Bijna alle sensoren laten echter een patroon zien dat sterk op elkaar lijkt. De patronen in de drie steden verschillen onderling wel iets.  Of de patronen het gevolg zijn van veranderingen in de stofconcentraties of in de temperatuur of luchtvochtigheid, dat moet nog worden onderzocht. Het is voor dit soort onderzoek naar goedkope sensoren nodig om veel velddata te hebben.

Assembleren/aansluiten/aanmelden RIVM stofsensor

Als je een stof/vuurwerksensor van het RIVM hebt kan het zijn dat die nog (deels) moet worden geassembleerd, op WiFi moet worden aangesloten en moet worden aangemeld voor weergave op de kaart van Nederland. 

De assemblage van de RIVM sensorunits wordt beschreven in een beknopte handleiding.  De sensorunit moet op het eigen WiFi netwerk worden aangesloten om de data naar de server te kunnen sturen. Een handleiding is te vinden op de volgende link. Als de sensor eenmaal meet kan de data op een kaart van Nederland worden teruggezien. Daarvoor is het wel nodig om de sensor aan te melden, met name het ID van de unit en de locatie van de meting. Een korte beschrijving van de aanmeld procedure is beschikbaar. Voor het geval dat er problemen zijn met de aansluiting op het WiFi kan op de pagina van het vuurwerkexperiment in 2016/2017 naar tips worden gezocht. Let wel: de betekenis van de rode en blauwe led's is in 2017/2018 voor een deel anders dan eerder, er zijn meer opties!

Behuizing sensorunit

De sensor moet uiteraard ergens buiten worden opgehangen om het stof te kunnen meten. De unit mag niet nat worden en het is beter als de unit niet direct in het licht hangt, bijvoorbeeld in een donkere behuizing. Hoewel de sensor dit jaar anders is dan die van vorig jaar, zijn de eisen aan en mogelijkheden voor de behuizing gelijk. Zie de pagina van vorig jaar voor verschillende suggesties en tips! Via die pagina zijn ook foto's van vorig jaar door deelnemers gebruikte behuizingen te zien. 

Voorbeelden behuizingen

Uif Putters heeft een 3D print gemaakt van een soort vogelhuisje voor de sensor. Belangstelling voor de file? Email samenmeten@rivm.nl.

Andere voorbeelden van behuizingen: